Eeuwenoude inspiratie

Eeuwenoude inspiratie

Soms kun je je hobby meenemen in de koffer. Soms kun je jouw ´ding´ niet thuis laten. Soms kun je niet stil zitten en wil je wat doen. Soms heeft ‘iets´ je helemaal in de greep. Zo zit het met de cyanotopie of anders gezegd blauwdruk.

Zowel Marie-jozé als ik zijn thuis met de voorbereiding bezig geweest. Om in de Afrikaanse zon te experimenteren.

Dit is een fotografisch proces waarbij na ontwikkeling een cyaanblauwe afdruk ontstaat. Anna Atkins, een Engelse botanicus, illustreerde in 1843 voor het eerst haar boeken met dit procedé van blauwdruk. De eerste afdrukken waren van varens en zeewier. Kort uitgelegd; papier of stof wordt ingesmeerd met natuurlijke chemicaliën. Hierop wordt een plant gelegd. Door gebruik te maken van UV straling (zon) ontwikkelt de onderlaag. Na verloop van tijd blijft een witte afdruk van de plant op de onderlaag achter.

Thuis hebben we papier en stof geprepareerd. Hupsakee in de koffer en zorgen dat het lichtdicht erin blijft liggen. Vele duizenden kilometers ver roept het papier, katoen en zijde om tevoorschijn te komen. In het Krugerpark hebben we verschillende bladeren gedroogd. Vooral die van de Mopanieboom zijn interessant. Die lijken op een vlinder. Maar ja, overdag zijn we in de weer met de dieren en ’s avonds is de zon weg. Eindelijk vinden we een moment om ons mobiele buitenatelier in het restcamp Olifants in het Krugerpark in te richten. De stofjes, papieren, gereedschappen en gedroogde blaadjes komen tevoorschijn. Het is al inmiddels vier uur in de middag. De zon schijnt diffuus en er steekt een windje op. Waar vinden we een geschikte luwvrije vlakke ondergrond. Tja, wat is Afrika zonder braai. Voor ons hutje staat zoals altijd een BBQ. En jawel, dit keer geen gemarineerde springbok of met nootmuskaat gekruide boerewors op de braai. Maar geïmpregneerd aquarel papier en katoenen stof. Na enkele pogingen concluderen we dat het resultaat verbeterd kan worden. Morgen beter.

Maar de volgende dag worden we teleurgesteld. De voortdurende regen gooit onze plannen in de war. Schouderophalend bepalen we: “Dan maar de volgende dag.” Na een donkere nacht volop krekel geluiden ontwaken we. Bij het open schuiven van de gordijnen zie ik een grijze lucht. Verdorie, in Afrika schijnt toch altijd de zon? Nee hoor. Die dag blijft het grijs. Alsof we in Holland zijn. Helaas scheiden de volgende dag onze wegen en ons ad hoc atelier. Dan maar verder, ieder voor zich.

En dan in Langebaan aan de westkust aan zee schiet me iets te binnen. Was het niet Anna Atkins die zeewieren beschreef in haar boek? Met illustraties? Kom laat ik dat experiment ook eens aan gaan. Het is vroeg op de ochtend en ik daal vijf treden af naar de nog rustige zee. Het is laag water. De zee heeft die nacht veel verschillende zeewieren op het strand achtergelaten. Sommige wel van twee meter lang met een bruine verbluffende bloem er aan. Ik verzamel een stuk of acht meest interessante in m’n roze plastic tasje. Ik ben in m’n sas en voel de fascinatie van Atkins voor de eindeloze verscheidenheid van vormen van deze zee flora. Jan zit voor ons witte huisje de krant te lezen en kijkt verbaasd op. “Wat ga je nu weer doen?” Achter ons stenen verblijf uit de midden 20 ste eeuw is het windstil. Een half uurtje later liggen hier zeewieren te zonnebaden op blauwe geïmpregneerde velletjes papier en zijden doekjes. Het stemt mij tevreden. Na twintig minuten verwijder ik het geleiachtige groen en spoel het papier onder de kraan af. En nu maar fixeren en drogen. Opgewonden wacht ik op het resultaat.

Een uurtje later zakt mijn enthousiasme. Wat is er mis gegaan? De zouten van het zeewier zijn díe de boosdoener? Na wat studie zie ik wat het probleem hier in Afrika kan zijn. Het water om uit te spoelen moet ver onder de twintig graden zijn. Ik duik weer achter ons huisje. Daar liggen de fotomodellen nog. Geheel in- en uitgedroogd. Sommige stukken lijken wel op nori. Eerder geschikt om sushi van te maken dan nog een keer voor mij te poseren. Ai, dan maar thuis verder experimenteren. Desnoods met de takken van de kerstboom en de bloemen van de kerstster.