Buiten de gebaande paden

Eergisteren kwamen we aan in een sfeervol middeleeuws ogend dorpje: Ollantaytambo, niet ver verwijderd van de Machu Picchu. We stapten het romantische hostelletje binnen. Bij de entree viel mijn oog op een klein schrijven waarin stond aangegeven dat er een workshop weven in een dorpje in de Sacred Valley te volgen was. Dat was koren op mijn molen. Direct vroeg ik aan de Spaans en Frans sprekende hoteleigenaar om informatie. Hij kon mij weinig vertellen doch hij zou mij met iemand in contact brengen. De uren verstreken. Plots kwam de man opgewonden met een telefoon naar mij toelopen. Duwde mij deze in de handen en met een gebrekkige verbinding en Spaans-Engels geluid aan de andere kant van de lijn. “ Morgen was weven mogelijk, in een dorpje in de bergen, mits er nog iemand textielfanaat is. Jan keek uit naar een heerlijke rustdag, genieten in de tuin met e-reader en pc.
Na enkele uren kwam de hoteleigenaar al dansend en kraaiend naar ons toe. Het was gelukt. Om 13.30 uur werd ik verwacht voor de Pachupappa. Wat is dat nu weer? Pachumamma is moeder aarde. Die wetenschap heb ik nadat ik oorbelletjes met dat symbool had aangeschaft. Pappa bleek een restaurant annex pizzeria te zijn.
Voor ons vertrek vanuit Nederland heb ik veel schriftelijke informatie, over textielkunst in de diverse landen die wij bezoeken, van Marie-jose ontvangen. Peru is bekend om z’n vele traditionele weeftechnieken welke dankzij internationale inzet bewaard en gekoesterd blijven.
De ruïnes in dit dorp, de Inca brug, de paardrij ritten, de markten alles kon me op dat moment gestolen worden. De textiel passie is mij heilig, vooral in deze vallei.
De volgende dag stapte ik met een Canadese gids, een Engelse textiel liefhebster en een Chinese econome in een auto voor een rit van een uur stroomopwaarts naar de gemeenschap Quechua in Patacancha. Het bleek dat wij kennis maakten met een project van Awamaki. De Canadese en Chinese vrouw werken als vrijwilliger voor dit project dat vrouwen ondersteunt in de verwerving van inkomen.
De mannen in de gemeenschap gaan veelal 6 dagen op pad met een Inca trail voor het salaris van €25,-. Het gemiddelde maandinkomen is € 150,-. De vrouwen leren hun talenten, weven, spinnen en plantaardig verven commercieel in te zetten. Om op deze wijze het gezinsinkomen aan te vullen. Awamaki ondersteunt met vrijwilligers meerdere projecten. Het valt onder fair trade. In dit geval blijven ook de oude weeftechnieken bewaard.
De tocht voerde ons over zandwegen met grote keien en gaten gevuld met regenwater. Over een maand, als de regentijd volop gaande is, is de gemeenschap niet meer met auto te bereiken. Het ging bergopwaarts naar ong. 3900m. Loslopende schapen, koeien, ezels en geiten kruisten ons pad. Links en rechts waren de oude Inca terrassen voor de verbouw van voedsel zichtbaar. Helaas door irrigatieproblemen ligt het veelal in verval. Ook hier is een ontwikkelingsproject op gezet.
Onderweg kneep ik me zelf eens in de arm. Is dit allemaal werkelijkheid. We reden door een dorpje waar mannen gehuld in poncho’s en met een soort platte kardinaalsmuts met kwastjes op langs de weg zaten. Niet uitgezet voor toeristen maar “echt”. Dit is het beeld waar ik met volle tuigen van geniet. Een wereld die zo ver van ons af staat en toch bestaat.
Bij Quechua aangekomen werden de weefsters opgetrommeld. Uit allerlei lemen hutjes kwamen vrouwen, baby’s en jonge meisjes tevoorschijn. Ook zij allen met platte cyclaamkleurige hoofddeksels op, bonte geborduurde rokken en jasjes aan en barrevoets. Dit is hun dagelijkse dracht.
Zij spreken geen Spaans maar een inheemse oude taal.
Cyry, de Canadese en coördinator van het project, legde het contact tussen de 13 vrouwen en ons drieën.
Het blijkt dat ze alleen met schapen- en alpacawol weven. De wol wordt met een spintol gesponnen. Na enige oefening produceerde ik nog geen acceptabele draad. Terwijl mij dat in de zeventiger jaren vlot afging.
Al de wol wordt geverfd met plantaardige materialen, blaadjes, wortels en cochenille (een schildluis die op cacteeën voorkomt.)
Drie vrouwen werden aangewezen als onze “weefcoach”. Mijn begeleidster pakte takjes van een boom. Zette deze in de aarde. Met mijn uitgezochte kleuren zette ze tussen de takjes de schering op. De hevels werden gevormd door contrasterend gekleurde draadjes. En toen werd ik voor paal gezet. Het ene uiteinde van de schering werd aan een paal bevestigd en het andere einde werd om mijn middel geknoopt. Alle communicatie verliep non-verbaal. Samen weefden we in een uurtje een bandje van ongeveer 35 cm. Een armband. Mijn polsen zijn wat smaller dus ik heb nu een heerlijke polswarmer.
Het had iets magisch en sereens. Hier met alleen vrouwen onder elkaar. Zij, die gastvrouw waren, primitief leefden en ons westerlingen iets bijbrachten. Tranen van ontroering welden bij mij op. Liefde voor textiel was de verbinding. Iets wat vrouwen in welke cultuur dan ook een warm hart toe dragen. Werken met textiel, soms noodgedwongen, kent iedere vrouw op deze aardbol.
De vrouwen toonden hun eigen werkstukken. Vol van kleur en symboliek. Ik wilde alles wel kopen. Doch ik kon de 5 kilo bagage, de gestelde limiet voor de treinreis naar de Machu Picchu, niet overschrijden. Met enkele kleine inkopen en de kosten voor de workshop sponsorde ik de gemeenschap.
Een gastvrouw toonde nog even vol trots haar lemen hut. Onder een plank lagen de varkens, haar zoon kookte op een open vuur aardappels. De hut was van binnen zwart geblakerd omdat er maar een kleine opening als rookkanaal aanwezig was. Longziekten komen hier dan ook een veel voor.
Tegen 17.00 uur reden we huiswaarts. De schemering trad op. De boeren kwamen van het land. Plaatjes die je alleen maar in films ziet. Man, vrouw, kinderen en koeien lopen op de weg. Allen in de kleurige traditionele kleding. De vrouw loopt met spintol achter de koeien aan. Uit respect hebben zij voorrang. Wat maakt het ook uit. Dan maar een uurtje later thuis. Deze droom kan mij niet lang genoeg duren.
Hevig ontroert vertelde ik Jan over mijn ervaringen. Het had en heeft zoveel impact. Geen toeristische attracties. Maar het eerlijke en pure binnenland in. Weg van de gebaande paden.