De nimmer verloochende spiegel

Het schietgebedje heeft geholpen. Het is droog! De lucht boven de Drakensbergen kleurt helder blauw met enkele witte dotten. Ik tuur in de verte. Daar hoog boven in de bergen ligt Lesotho. We verblijven in het gehucht Sani Pass op 1700 meter hoogte. Enkele kilometers verwijderd van de grens Zuid-Afrika-Lesotho. Het is 9.30 uur. De 4x4 met gids/chauffeur staat te wachten. Na enkele kilometers rijden over een nieuwe geasfalteerde weg. En dan ligt er een zandweg voor de auto. Dat is dus de reden waarom je niet met de eigen 2x2 de klim kunt maken. Brian legt uit dat men al drie jaar met de weg bezig is. Er zit geen vooruitgang in. Het geld is op. “Ja er is wel money. Het verdwijnt in the pockets, corruption.” Langzaam, bocht na bocht, klautert het vehikel naar boven. De chauffeur weet iedere kuil en steen te vinden. Dagelijks maakt hij deze tocht. Na 10 kilometer bereiken we de Zuid-Afrikaanse grenspost. Alles verloopt vlekkeloos. Maar dan. 8 kilometer niemandsland. Dus geen verantwoordlijkheden. Lopend zou je nog moeite hebben om dit stuk te trotseren. Enorme stenen, rotsblokken, kuilen vormen een pad. Als een geklutst ei stap ik uit de auto bij de grens van Lesotho. De Sani Pass op 2800 meter hoogte. Snel trek ik mijn cyclaamkleurige fleecejasje aan. De beige wandelbroek wappert om m’n benen. Hier op dit plateau hangen flarden van mist en nevel. Kil, koud en vochtig. Aan de zijkant van de weg zie ik de lokale bevolking in dekens gehuld. Dit is het arme Lesotho. In denk terug aan 17 jaar geleden. We verbleven toen aan de noordwest kant van het land. Een gebied getroffen door erosie en aids. Ellende en armoe. Triest, de krachten van de aarde en de weersinvloeden zorgen er voor dat het landschap bekoorlijk is. Maar de situatie waar de mensen in verkeerden raakte ons. Zodanig dat we het voor de toekomst links lieten liggen. Nu besluiten we toch, jaren later, de zuidoost grens te bezoeken. Middels een fraaie nieuwe weg rijden we enkele kilometers het land in. Dat belooft wat. Totdat Brian een zandweg in rijdt. Gaan we kijken bij een schaapskudde? In rieten rondavels? Ik stap uit de SUV. Sta tussen de verzameling lemen hutjes. De wind zwaait m’n haren in het gezicht, de rits van m’n jasje trek ik hoog op, de klamme nevel daalt om m’n handen neer. Ik kijk. Is dit een openluchtmuseum? Hier wonen mensen! Brian begeleidt ons naar een lemen hut. Binnen staat een bed. Voor de ouders. De 5 kinderen slapen op de vloer. Een vloer gemaakt van koeienmest en zand. De muren van leem en een rieten dak. Donker en zonder ramen. Geen meubels. Enkel planken met stenen waarop potten en pannen opgestapeld staan. In het midden ligt een stapel stenen en kooltjes. Een deksel gaat van de pot. De vrouw des huizes biedt een stukje brood aan. Ik kan het niet aan nemen. Het is hun brood. Het is duidelijk dat het bezit van deze familie nog te weinig is voor één koffer. Toch proeven we de gastvrijheid. De vrouw staat naar ons te kijken. En wij naar haar. Ik kan haar alleen helpen door iets, wat voor mij overbodig en luxe is, te kopen. Ik voel me wat ongemakkelijk. Ook bij Jan zie ik de tekenen. Buiten de hut spelen kinderen. Lachen en zwaaien is universeel. Hurkend, naast de kinderen, maak ik contact. Het zwarte zand en enkele plastic dopjes is hun speelgoed. Drie mannen gehuld in donkergekleurde dekens en met bivakmutsen op lopen moeizaam tussen de hutten door. Ze geven geen acht op onze aanwezigheid. Plots staat daar een open toilet voor gezamenlijk gebruik. Drie golfplaten zonder deur met een witte wc pot. Zonder riolering. Aan de voet van de heuvel wassen vrouwen hun weinige kleding in de ijskoude rivier. Zwijgend lopen we verder. Ieder met onze eigen gedachten. Verderop lopen wat geiten met een herder. De herder steunt op een bewerkte houten stok. Iedere familie heeft zijn eigen teken op een stok staan. Als er iets onheilspellends in de bergen met de herder gebeurt weet de vinder de familie te maren. Een wereld die heel ver van ons af staat. Hier leven mensen zoals jij en ik. Die ook geluk willen. Maar hier geboren zijn. Wat voor toekomst is er voor hen weggelegd? Wij zien geen verschil met 17 jaar geleden. Voor ons een reden om zelf in de spiegel te blijven kijken. Bezint eer ge begint te zeuren en te klagen! Iedereen goede kerstdagen gewenst en sta in 2020 nog eens stil bij hetgeen wat je wel hebt.